ဧရာဝတီတိုင္း ၄ ၿမိဳ႕နယ္ လူရွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ေသဆံုး (ဧရာဝတီ)

ေအာင္သက္ဝိုင္း/ဘိုကေလး ေမ ၈၊ ၂၀၀၈

ေမ ၈၊ ၂၀၀၈ ေမလ၂ ရက္ေန႔ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ေသာ နာဂစ္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ အပ်က္အစီး အမ်ားဆုံးျဖစ္သည့္ ဧရာ၀တီ တိုင္း၊ ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္၊ လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္ကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္၊ ဖ်ာပုံၿမိဳ႕နယ္မ်ား အတြင္းတြင္ ေက်းရြာ ေျခာက္ရာ ေက်ာ္ ရြာလုံးကၽြတ္ ေရျမဳပ္ခဲ့ရၿပီး လူဦးေရ ၈ ေသာင္းႏွင့္အထက္ ေသဆုံးကာ ၇ သိန္းေက်ာ္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္သြားရေၾကာင္း ဧရာ၀တီတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ ဗိုလ္မႉးတဦးက အတည္ျပဳေျပာဆိုလိုက္သည္။

မုန္တိုင္းဒဏ္ခံခဲ့ရေသာ ဧရာ၀တီတိုင္းရွိ ၿမိဳ႕နယ္မ်ား၌ ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္တြင္ လူအေသအေပ်ာက္ အမ်ားဆုံးျဖစ္ၿပီး လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဒုတိယအေသအေပ်ာက္အမ်ားဆံုးျဖစ္ကာ ဖ်ာပုံၿမိဳ႕နယ္တြင္ တတိယ အေသအေပ်ာက္အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

“ဘိုကေလးမွာ ခုရထားတဲ့စာရင္းအရ ၅ ေသာင္းေက်ာ္ေသတယ္။ လပြတၱာမွာက ၂ ေသာင္းနီးပါး။ ၿပီးေတာ့ ဖ်ာပုံမွာက တေသာင္းေက်ာ္ေသတယ္။ ဒါလက္လွမ္းမီတဲ့ စာရင္းပဲရွိေသးတယ္။ ေသတဲ့လူစာရင္းက ေန႔တိုင္းတိုးတယ္” ဟု ဧရာ၀တီ တိုင္း ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ဖ်ာပုံၿမိဳ႕နယ္တြင္ ကယ္ဆယ္ေရး ေဆာင္ရြက္ ေနသည့္ ေျချမန္တပ္ရင္း တပ္မ ၆၆ မွ အရာရွိ တဦးက ဆိုသည္။ အျခား ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္သားမ်ားကမူ လပြတၱာ၏ ေသဆံုးစာရင္းမွာ ၈၀၀၀၀ ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ယင္းေဒသမ်ားတြင္ မုန္တိုင္းဒဏ္ခံခဲ့ရၿပီး အသက္မေသဘဲ က်န္ရစ္သူ ခုနစ္သိန္းေက်ာ္အတြက္ စားနပ္ရိကၡာ၊ ေသာက္ေရ ႏွင့္ေဆး၀ါးမ်ား အေရးေပၚလိုအပ္လ်က္ရွိသည္။

မုန္တိုင္းတုိက္ခတ္ၿပီး တပတ္ၾကာလာသည္အထိ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးဘဲ ဒုကၡသည္ သိန္းဂဏန္းနီးပါး အကူအညီ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ေဒသခံ ဒုကၡသည္မ်ားက ေျပာဆိုၾကသည္။

ကယ္ဆယ္ႏုိင္သည့္ ဒုကၡသည္မ်ားတြင္ ၀မ္းေရာဂါျဖစ္ပြားၿပီး အသက္ဆုံး႐ႈံးမႈမ်ားရွိကာ အလ်င္အျမန္ ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ သည့္ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္း ဘိုကေလးေဒသခံမ်ား၊ လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိတဦးႏွင့္ ဖ်ာပုံခ႐ိုင္ မိခင္ႏွင့္ကေလး ေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္းတို႔ထံမွ စုံစမ္းသိရွိရသည္။

“ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္အပိုင္ထဲမွာရွိတဲ့ ေက်းရြာစုစုေပါင္း ၁၄၂ ရြာလုံး ေရေအာက္ေရာက္သြားတယ္။ အဲဒီရြာေတြက လူေတြ အားလုံး ေသကုန္တာ၊ တဦးစ ႏွစ္ဦးစပဲ ရွင္တယ္။ ဥပမာ - ကၽြန္းသာယာဒုိင္နယ္မွာရွိတဲ့ ခုိင္ေရႊ၀ါရြာမွာ လူဦးေရ ၄၀၀ ရွိတာ ၄ ေယာက္ပဲအသက္ရွင္တယ္၊ ရြာလုံးကၽြတ္ေသတာ” ဟု ကယ္ဆယ္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေျချမန္တပ္ရင္း တပ္မ ၆၆ မွ အရာရွိတဦးက ဆိုသည္။

နာဂစ္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္ အေနာက္ေတာင္အရပ္ မိုင္ ၆၀ ပတ္လည္ မိန္းမလွကၽြန္းႏွင့္ ကဒုံကနကၽြန္း အၾကားတြင္ရွိသည့္ ကၽြန္းသာယာဒုိင္နယ္ (ဒုိင္နယ္ဆိုသည္မွာ ေဒသအေခၚျဖစ္ျပီး ေက်းရြာအုပ္စုမ်ားကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ သည္) တြင္ပါ၀င္သည့္ မီးေလာင္ကြင္း၊ ကပနန္း၊ မရမ္းေခ်ာင္း၊ ေရေက်ာ္ႀကီး၊ ေခ်ာင္းၿဖဲ၊ ေဂြးေခ်ာင္း၊ ခိုင္ေရႊ၀ါ၊ ဓညင္းျဖဴ၊ ေခါင္းႀကီးကၽြန္းရြာအတြင္းပိုင္း၊ အျပင္ပိုင္း၊ ဘုရားေက်ာင္း၊ နတ္ေခ်ာင္း၊ မုန္တိုင္းႀကီး၊ မုန္တိုင္းေလး၊ တေယာေခ်ာင္း၊ ပုလုံးတုိင္၊ အေရွ႕မဲ၊ ကန္႔မလာ၊ ခါခ်ည္ကၽြန္းရြာ၊ သခင္မႀကီး၊ သစ္ပုတ္ရြာ၊ ေအာင္လႈိင္၊ လက္၀ဲႀကီး၊ ၾကပ္ေျပး၊ သမာဓိ ေက်းရြာအပါအ၀င္ ေက်းရြာေပါင္း ၅၀ လုံး၀ ေရျမဳပ္သြားသည္ဟု သိရသည္။

ထုိ႔ျပင္ ဘိုကေလးအေနာက္ဘက္္ မိုင္ ၄၀ ၀န္းက်င္တြင္ရွိသည့္ ႀကိမ္ေခ်ာင္းႀကီးဒုိင္နယ္ အတြင္းတြင္ ရွိေသာ ေရႊထူး၊ လမုအုပ္ႀကီး၊ လမုအုပ္ေလး၊ မက်င္ၿမိဳင္၊ ေလွလုံးကြဲ၊ အာမခံ၊ ဂ်ပန္ကၽြန္း၊ ေလးဂြရြာ အပါအ၀င္ ေက်းရြာေပါင္း ၃၃ ရြာလည္း ေရတိုက္စားၿပီး ရြာေပ်ာက္သြားေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ဘုိုကေလးၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ရြာလုံးကၽြတ္ ေရျမဳပ္ေရတိုက္စားျခင္းခံခဲ့ရေသာ ေက်းရြာအုပ္စုမ်ားတြင္ ေနထုိင္သူမ်ား အနက္မွ အသက္ရွင္က်န္ရစ္သူမ်ား ေန႔စဥ္ ႏွစ္ေထာင္နီးပါး ကယ္ဆယ္ေနရၿပီး ေရက်သြားသည့္ ရြာမ်ားမွ အသက္ရွင္ က်န္ရစ္သူမ်ားကိုသာ ကယ္ဆယ္ႏုိင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ကယ္ဆယ္ေရးေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေျချမန္တပ္ရင္း တပ္မ ၆၆ မွ အရာရွိတဦးက ေျပာျပသည္။

“ကယ္ဆယ္ေရးအတြက္ ေမခ ႏွစ္ထပ္သေဘာၤ၊ သူရိယပဲ့ေထာင္၊ ငါးဖမ္းဂ်ဳတ္ (ဂ်ဴတ္ဆိုသည္မွာ ေဒသအေခၚျဖစ္ျပီး ေပ ၃၀ ႏွင္႕ ေပ ၃၅ အလ်ားရွိ ငါးဖမ္းသေဘာၤအငယ္မ်ားကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္) ေတြနဲ႔ ၀ိုင္းရွာေနၾကပါတယ္” ဟု ကယ္ဆယ္ ေရးေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ကဒုံဒုိင္နယ္မွ ေဒသခံတဦးကဆိုသည္။

ေရက်သြားသည့္ ရြာမ်ားတြင္ ဟင္းလင္းျပင္ျဖစ္ေနၿပီး ရြာရွိခဲ့သည္ဆိုေသာ အရိပ္အေရာင္ပင္ မေတြ႕ရ ေတာ့ေၾကာင္းႏွင့္ ေက်းရြာမ်ားအနီးရွိ ကၽြန္းမ်ားတြင္ ပုပ္ပြေနေသာ အေလာင္းမ်ား ေထာင္ေသာင္း ဂဏန္းခ်ီရွိေနၿပီး အဆိုပါ အေလာင္းမ်ားကို သၿဂိဳဟ္မည့္သူမရွိဘဲ ကမ္းနားကမ္းစပ္မ်ားတြင္ေတြ႕ေနရေၾကာင္း တပ္မ ၆၆ မွ ကယ္ဆယ္ေရး ရဲေဘာ္တဦးကဆိုသည္။

“မိန္းမလွကၽြန္းနားမွာဆိုရင္ အေလာင္းေတြ အမ်ားႀကီး ေတာင္လိုရာလိုပုံေနတယ္။ လူေသေတြ၊ ကၽြဲ ႏြား အပုပ္္ေတြ၊ ဗီ႐ို အိမ္ေထာင္သုံးပစၥည္းေတြ အမ်ားႀကီး ကမ္းေပၚမွာ ေရာက္ေနတယ္။ အေလာင္းေတြကမ်ားေတာ့ ဆယ္ၿပီးျမႇဳပ္ဖို႕ဆိုတာ ဘယ္လုိမွ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ဘိုကေလးၿမိဳ႕ ဧရာ၀တီသေဘာၤဆိပ္မွာပဲ တေန႔ကို အေလာင္း သုံးဆယ္နဲ႔ ေလးဆယ္ၾကား ဆယ္ေနရတယ္။ ဘိုကေလးကေန မိုင္ ၆၀ ေ၀းတဲ့ ကဒုံကနေက်းရြာထိ ေမာ္ေတာ္နဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရးသြားတာ လမ္းမွာ အေလာင္းေတြျမင္လို႔ မေကာင္းဘူး။ ဒီအေလာင္းေတြကို ကုန္ေအာင္ျမႇဳပ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး”ဟု ကယ္ဆယ္ေရး ၀န္ထမ္းတဦးကရွင္းလင္းေျပာျပသည္။
ဘိုကေလးျမိဳ႕ေပၚရွိ ဘိုကေလးပညာေရးေကာလိပ္၊ အထက ၁၊ အထက ၂၊ အလက ၁၊ အလက ၂ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ၅၁ ေက်ာင္း တြင္ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ထားကာ ဒုကၡသည္မ်ားကို ေနရာခ်ထားေပးေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္းစခန္းမ်ားတြင္ ေနရာခ်ထားသည့္ ဒုကၡသည္စုစုေပါင္း ၇ ေသာင္း အထက္တြင္ရွိရာ ဒုကၡသည္ဦးေရ မ်ားျပားလာသည့္အတြက္ မအူပင္ခ႐ိုင္တြင္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕ ဖြင့္လွစ္၍ ႏွစ္ထပ္သေဘာၤမ်ားျဖင့္ ဒုကၡသည္မ်ား ေန႔စဥ္ ေထာင္ဂဏန္းနီးပါး လႊဲေျပာင္းေပးေနရၿပီး ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕မ်ားက ေန႔စဥ္ကယ္ဆယ္ရရွိေနသည့္ ဒုကၡသည္ ဦးေရမွာလည္း ေထာင္ဂဏန္းေက်ာ္တြင္ရွိေနေၾကာင္း တပ္မ ၆၆ ရဲေဘာ္တဦးက ဆိုသည္။

ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕က ကယ္ဆယ္ထားသည့္ ဒုကၡသည္မ်ားတြင္ဒဏ္ရာရရွိသူ အမ်ားအျပားရွိသည့္အတြက္ အျပင္းအထန္ ဒဏ္ရာရသည့္ လူနာမ်ားမွအပ က်န္လူနာမ်ားကို ေဆး႐ံုတြင္ လက္မခံဘဲ ႏွင္လႊတ္ေနရကာ ႀကိမ္ေခ်ာင္းႀကီး ေက်းရြာမွ ကယ္ဆယ္ရရိွသည့္ ဒုကၡသည္မ်ားတြင္ ကာလ၀မ္းေရာဂါျဖစ္ပြားမႈရွိ၍ ေသဆုံးမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ကယ္ဆယ္ေရး က်န္းမာေရးအဖြဲ႕မ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ သိရသည္။

“၀မ္းေရာဂါစျဖစ္ေနၿပီ။ ေရေသာက္စရာမရွိေတာ့ ရြာသားေတြက ေတြ႕ရာျမစ္ေရ၊ ေခ်ာင္းေရကိုပဲ ေသာက္ၾကရာက ၀မ္း ေရာဂါစျဖစ္တာပါ။ လူေသအေလာင္းေတြနဲ႔ ညစ္ညမ္းေနတဲ့ ေရမွန္းသိေပမယ့္ ဒုကၡသည္ေတြမွာ ေရြးခ်ယ္စရာအခြင့္အလမ္း မရွိေတာ့ မသန္႔ရွင္းတဲ့ေရကို ေသာက္ရင္း ေရာဂါျဖစ္တာေပါ့။ ေနာက္ျဖစ္လာမယ့္ ၀မ္းေရာဂါရွင္ေတြအတြက္ အခုကတည္း က ေဆး၀ါးအဆင္သင့္ေဆာင္ထားရမယ့့္ အခ်ိန္ပဲ။ အခု ေဆး၀ါးအခက္အခဲျဖစ္ေနတယ္” ဟု ကယ္ဆယ္ေရးတြင္ပါဝင္သည့္ က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းတဦးက ဆိုသည္။

ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္ တိုက္နယ္ေဆး႐ံုတြင္လည္း မုန္တိုင္းဒဏ္ေၾကာင့္ သားဖြားခန္း၊ ခြဲစိတ္ခန္း၊ ျပင္ပလူနာခန္း စသည့္ အေရးႀကီးေဆး႐ံုေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားပ်က္စီးသြားရၿပီး လူနာမ်ား ထားရွိရန္ ေနရာအခက္အခဲမ်ား ျဖစ္ေနေၾကာင္း သိရသည္။

ဘိုကေလးၿမိဳ႕ေပၚတြင္လည္း မုန္တုိင္းဒဏ္ေၾကာင့္ အိမ္ေျခ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ပ်က္စီးသြားရၿပီး လွ်ပ္စစ္မီး၊ ေသာက္သုံးေရႏွင့္ ရိကၡာျပတ္လပ္ေနသည္။ ဆက္သြယ္ေရးအေနျဖင့္ အေရးေပၚ တပ္ဆင္ထားေသာ ေအာ္တိုတယ္လီဖုန္း ႏွစ္လုံး၊ အုိင္ပီ စတား ၿဂိဳလ္တုဆက္သြယ္ေရး သုံးလုံးသာရွိေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားကဆိုသည္။

“တပ္မ ၆၆ နဲ႔ေတာင္ငူ အင္ဂ်င္နီယာတပ္ရင္းက ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕ေတြေရာက္ေနၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔ထိ စားနပ္ရိကၡာ လုံလုံေလာက္ေလာက္ မေပးႏုိင္ေသးဘူး။ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အကူအညီေတြ အမ်ားႀကီး လုိေနတယ္။ အကူအညီေတြ ေနာက္က်ေလ ဒုကၡသည္ေတြ အသက္ဆုံး႐ံႈးတာမ်ားလာေလပဲ။ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေတြေပးတဲ့ ကုလသမဂၢနဲ႕ လက္ေအာက္ခံအဖြဲ႕နည္းနည္းပဲေတြ႕ရေသးတယ္” ဟု ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္ မိခင္ႏွင့္ကေလး ေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္း၀င္ တဦးက ဆိုသည္။

လက္ရွိ ဘိုကေလးၿမိဳ႕ေပၚရွိ ေရျမဳပ္ေက်းရြာမ်ားမွ ဒုကၡသည္မ်ားကို ေန႔စဥ္ တနပ္စာအျဖစ္ ၾကက္ဥအရြယ္ခန္႔ရွိ အာလူး သုံးလုံးႏွင့္ ဆန္ႏိုိ႔ဆီဘူး တလုံးေထာက္ပံံ့ေနၿပီး ၿမိဳ႕ေပၚအိမ္မ်ားကိုမူ တအိမ္ေထာင္ ဆန္တျပည္ႏႈန္း ေ၀ငွေပးေနေၾကာင္း သိရသည္။

“ၿမိဳ႕ခံေရာ၊ ေက်းရြာေတြကေရာ ဒုကၡသည္ေတြအားလုံးအတြက္ ဆန္လုံလုံေလာက္ေလာက္ ေပးမယ္ဆိုရင္ တေန႔ ဆန္အိတ္ ၁၂၀၀ နဲ႔ ၁၅၀၀ ၾကားေတာ့ကုန္မယ္။ အခုကေတာ့ ရွိတဲ့ရိကၡာ မွ်ၿပီးေ၀ေနရတဲ့အေျခအေနပါ" ဟု တပ္မ ၆၆ ရဲေဘာ္က ရွင္းျပသည္။
ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္ကဲ့သုိ႕ပင္ မုန္တိုင္းဒဏ္ ဆိုးဆိုးရြားရြား ခံခဲ့ရေသာ လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္တြင္လည္း ေရျမဳပ္ေက်းရြာ စုစုေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္မွ ဒုကၡသည္ တသိန္းနီးပါးကို ရိကၡာ အလုံအေလာက္ ေပးေ၀ႏုိင္ျခင္းမရွိသည့္အတြက္ ဆန္ျပဳတ္ တုိက္ေနရ ေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္းဒုကၡသည္မ်ားတြင္လည္း ဝမ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ ေတြ႕ရွိေနရရာ ေန႔စဥ္ေျမာင္းျမသို႔ သေဘာၤမ်ားျဖင့္ လႊဲေျပာင္းေပးေနရေၾကာင္း သိရွိရသည္။

လူဦးေရ တေသာင္းေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့ရေသာ ဖ်ာပုံၿမိဳ႕နယ္လက္ေအာက္ခံ ေက်းရြာ ၄၆ ရြာမွာလည္း ရြာလုံးကၽြတ္အစအနပင္ ရွာမရဘဲ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာမႈမ်ား ရင္ဆုိင္ေနရေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။

စစ္အစုိးရ၏ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ၾကန္႔ၾကာေနၿပီး ႏုိင္ငံတာကာ၏ အကူအညီရရွိမႈ ေနွာင့္ေနွးေနသျဖင့္ ဒုကၡသည္ မ်ား၏ အသက္မ်ား မလိုလားအပ္ဘဲ ဆုံး႐ႈံးႏိုင္ေၾကာင္း ျပည္တြင္း သတင္းအယ္ဒီတာတဦးက သုံးသပ္သည္။

“ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ျမန္ျမန္ေပးၾကဖို႔ ႏုိင္ငံတကာကိုေရာ၊ အစိုးရကိုေရာ တုိက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ ဒီကိစၥမ်ဳိးက စစ္တပ္လို အမိန္႔ေစာင့္ေနရမယ့္ ကိစၥမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး။ တရက္ေနာက္က်ရင္ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ အသက္ေတြ ဆင့္ကဲ ဆင့္ကဲ ဆုံး႐ႈံးသြားမွာပါ။ တပတ္ၾကာလာတာေတာင္ ဘာအကူအညီမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ မေပးႏုိင္ေသးဘူး။ အကူအညီ ျမန္ျမန္ေပးေစခ်င္ပါတယ္” ဟု အဆိုပါသတင္းအယ္ဒီတာက ေျပာသည္