သခင္ကိုယ္ေတာ္မိွဳင္း (သို႔) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကေလာင္

ဆရာႀကီးမိွဳင္းကို အဖဦးစံဒြန္း နွင့္ အမိေဒၚအုန္း တို႔မွ ၁၈၇၆၊ မတ္လ (၂၃) ရက္ေန႔မွာ ဖြားျမင္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာ(ေကာဇာ)သကၠရာဇ္ အားျဖင့္ ၁၂၃၇၊ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ (၁၄) ရက္၊ ၾကာသပေတးေန႔ပါ။ ငယ္ငယ္က ေမာင္လြမ္းေမာင္ ရယ္လို႔ ေခၚဆိုၾကၿပီး၊ က်ီးသဲေလးထပ္ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ တပည့္ရင္းလုိ႔ ဆိုနုိင္ပါတယ္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ေနွာင္းရဲ႕ အဘိုးမျဖတ္နုိင္တဲ့ ပညာေမြေတြကိုေတာ့ နာမည္ေက်ာ္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ျမေတာင္ေက်ာင္းတိုက္မွာ ဆည္းပူးခဲ့တာပါ။ အ႐ြယ္က ၇နွစ္၊ ဘြဲ႕ေတာ္က ပ႑ိတ။ ဘြဲ႕ေတာ္နွင့္လိုက္ေအာင္လည္း ေနာင္တခ်ိန္ “ပ႑ိတ” ျဖစ္လာခဲ့သူပါ။

ဘ၀ရဲ႕အခ်ိဳးအဆစ္ တခုအျဖစ္ ၁၈၈၅ခု၊ နုိ၀င္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔ မွာ သီေပါဘုရင္နွင့္ အလယ္စုဖုရား ပါေတာ္မူတာကို စာေတာ္၀န္ဦးခဲ ေက်ာင္းေပၚမွ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႔ အဆုိေလးလည္း႐ွိပါတယ္။ အစိုးရက စစ္တဲ့ ၇တန္းစာေမးပြဲကိုအသက္ ၂၂ နွစ္မွာေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ ျမန္မာတုိင္း သတင္းစာမွာ ပ႑ိတေလး ဆိုတဲ့ကေလာင္အမည္နွင့္ စာေပဘ၀ စတင္ခ့ဲပါတယ္။ ရန္ကုန္ကို ေရာက္ၿပီး စာျပင္ဆရာေလးအျဖစ္ ဘ၀ျဖတ္သန္းေတာ့အသက္ ၂၄နွစ္ ႐ွိပါၿပီ။ ၁၉၀၃ခုနွစ္မွာ ပဲြစားႀကီး ဦးႏုရဲ႕သမီး မရွင္နွင့္အေၾကာင္းပါၿပီး အိမ္ေထာင္စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ရန္ကုန္သတင္းစာမွာ ဇာတ္စာေတြေရးရာက နာမည္ရလာကာ ေမာ္လၿမိဳင္ ျမန္မာတုိင္း သတင္းစာမွာ အယ္ဒီတာ ျဖစ္လာပါၿပီး ေမာင္သမာဓိ ဆိုတဲ့ ကေလာင္သစ္နွင့္ လက္စြမ္းျပခဲ့ပါတယ္။

၁၉၀၅ခုနွစ္မွာ ေမာင္လြမ္းေမာင္ ရဲ႕စာေပစာမ်က္နွာသစ္ ပြင့္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္ရာဇ၀င္ ကို ေ႐ႊေတာင္ေမာင္လြမ္္း အေနနွင့္ထုတ္ေ၀နိုင္ခဲ့လို႔ပါ။ ကဗ်ာသာရမၪၨဴ နွင့္ ပရမတၱသံခိပ္အေျဖ(ဒုတဲြ) ဆိုသည့္ က်မ္းႀကီးနွစ္ေဆာင္ ကို ျပဳစုေရးသားခဲ့တာလည္း ဒီကေလာင္နွင့္ ပါပဲ။ ထူးဆန္းတာကေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္နတ္လမ္းၫႊန္ ကို မေစာၫႊန္႔ ဆိုတဲ့ ကေလာင္အမည္နွင့္ ေရးသား ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ အဲ့ဒီေနာက္ ကဗ်ာသာရတၱသၿဂိဳလ္၊ ျမန္မာရာဇ၀င္ခ်ဳပ္၊ ေ႐ႊနတ္ေတာင္ဘုရားသမုိင္း စတ့ဲ စာအုပ္ေတြကို ေ႐ႊေတာင္ဆရာလြန္း ဆိုတဲ့အမည္ နွင့္ ဆက္လက္ေရးသားခဲ့ၿပီး သူရိယသတင္းစာ စထြက္ေတာ့ အယ္ဒီတာအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ ျပန္ပါတယ္။ သူရိယသတင္းစာရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ ၾကာ႗ီကာ ေဆာင္ပါးေတြကိုေရသားခဲ့တဲ့ မစၥတာေမာင္မွဳိင္းဆိုတာလည္း ေ႐ႊေတာင္ဆရာလြန္းပါပဲ။ လက္မွဳပညာ႗ီကာနွင့္ နုိင္ငံျခားသာသနာျပဳ ေလးခ်ိဳးကိုေရးသားေတာ့လည္း မစၥတာေမာင္မွဳိင္း ဆိုတဲ့အမည္ ကို ဆက္လက္အသံုးျပဳ ခဲ့ပါတယ္။ ဗုိလ္႗ီကာ ေဆာင္းပါးေတြကို ေရးၿပီး၊ ေဆာင္းပါး ေပါင္းခ်ဳပ္ႀကီး ထုတ္ေ၀ေနစဥ္မွာ ခ်စ္ဇနီး ေဒၚ႐ွင္ အနိစၥေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၁၆ခုနွစ္မွာ ေနာင္တခ်ိန္ လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ေက်ာ္ၾကားလာမည့္ မွာေတာ္ပံု ၀ထၳဳႀကီးကို စတင္ေရးသားခဲ့ၿပီး၊ မဏိဟတ္ နန္းတြင္းဇာတ္ေတာ္ႀကီးကို တည္းျဖတ္ထုတ္ေ၀ ခဲ့ပါတယ္။ အီေနာင္ နန္းတြင္းဇာတ္ေတာ္ႀကီး၊ ေကလာသီရိ နန္းတြင္းဇာတ္ေတာ္ႀကီး နွင့္ ဓမၼေစတီမင္း ၀ထၳဳတို႔ကိုေတာ့ ဆရာလြန္း အေနနွင့္ ျပန္လည္ေရးသားပါတယ္။ ၁၉၁၉ခုနွစ္မွာ ပဲခူးရာဇ၀င္ နွင့္ မွာေတာ္ပံု(ဒုတြဲ) တို႔ကို ေရးသားေနစဥ္ ဥိီးဘေဖ၊ ဦးပု နွင့္ ဦးထြန္း႐ွိန္တို႔ ဘိလပ္သြား အေရးဆိုေတာ့ ၾသဒိႆပတၱနာ ေလးခ်ိဳးႀကီး ျဖင့္ေကာင္းခ်ီးေပးခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ၁၉၂၀မွာ ေဒါင္း႗ီကာ ေရးဖြဲ႔ခဲ့ၿပီး၊ တိုက္တိုက္ဆိုုင္ဆိုင္ ဦးထြန္း႐ွိန္ ကြယ္လြန္ေတာ့ ေဒါင္းအေမ ေဆြတမိမွာျဖင့္ ေလးခ်ိဳးနွင့္ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီနွစ္ မွာပဲ မွာေတာ္ပံု(တတြဲ) ကိုေရးသားၿပီး၊ တကၠသိုလ္မ်ား သပိတ္ကာလမွာ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္ အတြက္ ျမန္မာစာနွင့္ ရာဇ၀င္ ပါေမာကၡ အျဖစ္တာ၀န္ယူခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေနာင္တကၠသိုလ္သမိုင္းတေလွ်ာက္ စံတင္ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာရဲ႕နန္းေမြခံ ေ၀လမင္းသား ျမန္မာနုိင္ငံကို တုိင္းခန္းလွည့္လည္စဥ္က၊ အထူးဧည့္ခံ ရန္ ဂုဏ္ျပဳရတု စပ္ဖို႔ ဦးေမေအာင္မွ ပန္ၾကားေသာအခါ၊ “တုိ႔နုိင္ငံကို ကၽြန္ျပဳတ့ဲ ဘုရင္မေျမးကို ခ်ီးမက်ဴး” ဟု ႀကီးစြာေသာမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ျငင္းပယ္ခဲ့ပါတယ္။ စုံနံသာၿမိဳင္ နွင့္ ေမ်ာက္႗ီကာကိုေတာ့ ၁၉၂၂ခု မွာေရးဖြဲ႕ခ့ဲၿပီး၊ ေက်ာ္ၾကားတ့ဲ မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္သစ္ ကို လည္းတည္းျဖတ္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ ေမ်ာက္ဂဏၭိ၊ မစၥတာေမာင္မွိဳင္း ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဳပ္ (ပတဲြ)၊ ေ႐ႊကေလးဘြဲ႔၊ ျမင္း႗ီကာ၊ ဆြာရက္႗ီကာ၊ ေခြး႗ီကာ၊ ရာဇ၀င္နီတိ၊ တဆူ႗ီကာ၊ ဆယ္ကေ႗ေက်ာ္႗ီကာ၊ အစ႐ွိတဲ့ နာမည္ေက်ာ္စာေပမ်ားကို ဒဂုန္မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ဘ၀ျဖင့္ ဆက္တိုက္ ေရးသားခဲ့ၿပီး၊ အရမ္းကာရ၀ိေသာဓနိေဆာင္းပါး၊ ဘိုင္းေကာက္႗ီကာ၊ တ႐ုပ္ဒီပနီ၊ စံဖဲ နွင့္ ပုံေတာင္နုိင္ေဆာင္းပါး တို႔ကို ၿဗိတိသွ်ဘားမားမဂၢဇင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဳး အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း ေရးသားခ့ဲကာ ကိုလိုနီေခတ္ အမ်ိဳးသားစာေပကို ဦးေဆာင္လာပါေတာ့တယ္။

၁၉၂၈ခု နွင့္ ၁၉၂၉ခု မ်ားမွာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ေတာပုန္းႀကီးဗိုလ္စံဖဲကို ႀကိဳးမိန္႔ခ်ေသာအခါ ဆရာႀကီးမွိဳင္း မွ ကမကထျပဳ၍ အယူခံ၀င္ေပးခ့ဲပါတယ္။ တိုင္းတပါးသားမ်ားက ျမန္မာမ်ားကို စီမံပိုင္ခြင့္မ႐ွိ ဟုယူစပံုလည္း ရပါတယ္။ ၁၉၃၀ခုနွစ္မွာ သာယာ၀တီ ဂဠဳန္ဆရာစံ ဗိသိတ္ခံ ေတာ့ ဂဠဳန္ပ်ံဒီပနီ႗ီကာ ေဆာင္းပါးမ်ားနွင့္ ဂုဏ္ျပဳခ့ဲပါတယ္။ ေဒါင္းဂဏၭိ၊ ညီၫြတ္ေရးရာဇ၀င္၊ ရာဇ၀င္နီတိ အစ႐ွိတ့ဲ အမ်ိဳးသားၿငိမ္းခ်မ္းေရးနွင့္ ညီၫြတ္ေရး စာေပမ်ား ဆက္တိုက္ေရးသားခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၃၄ခုနွစ္ နို၀င္ဘာ ၃၀ရက္ မွာ က်င္းပတဲ့ တကၠသိုလ္အမ်ိဳးသားေန႔ အခမ္းအနားရဲ႕ သဘာပတိအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ကာ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားကို ဦးေဆာင္မွဳ ျပဳခ့ဲျပန္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ၁၉၃၄ခုနွစ္ဟာ ဆရာႀကီးမွိဳင္းရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးက႑သစ္ကို စတင္ေပးခဲ့တဲ့နွစ္ပါ။ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕မွာက်င္းပခဲ့တဲ့ ပထမအႀကိမ္ သခင္မ်ားညီလာခံမွာ ၾကည္ညိဳေလးစားသူမ်ား၏ တင္ေျမွာက္မွဳေၾကာင့္ နာယကႀကီးျဖစ္လာကာ လြတ္လပ္ေရးက်ိဳးပမ္းမွဳ ရဲ႕ ဦးေဆာင္မွဳမ်ားမွာ ပါ၀င္ လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီေနာက္၊ စြယ္ေတာ္စစ္တမ္း၊ အမ်ိဳးနွင့္စာေပ၊ ျမန္မာလူမ်ိဳး၊ အစ႐ွိတဲ့ စာတမ္းႀကီးမ်ားေရးဖြဲ႕၍ ကေလာင္စြမ္းျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ခ့ဲပါတယ္။

၁၉၃၆ခု၊ ဇြန္လ၊ ျမင္းျခံၿမိဳ႕ မွာက်င္းပတဲ့ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး ရဲ႕ ဒုတိယအႀကိမ္ညီလာခံကို တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ၿဗိတိသွ်တို႔ရဲ႕(၉၁)႒ာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေခြးဂဏၭိ နွင့္သေရာ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၇-၃၈ ကာလမ်ားမွာေတာ့ သုေတသနဒီပနီ၊ ေခတ္ကာလျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ ၀သုန္ဤေျမ၊ စြယ္ေတာ္ဂဏၭိ၊ သခင္႗ီကာ တို႔ကိုေရးဖြဲ႔ခ့ဲပါတယ္။ ၁၉၃၈ခု၊ ဧၿပီလ ၂၂ရက္ေန႔မွာေတာ့၊ “လြတ္လပ္ေရးကို လက္၀ါးနွင့္ ေတာင္းယူ၍မရ၊ သူပုန္ထရမည္။” လို႔ ပုသိမ္ၿမိဳ႕တရားပြဲမွာ လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ေတာက္ ေဟာေျပာခဲ့ဲျပန္ပါတယ္။

၁၉၃၉ခုနွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁၄ရက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လူထုအစည္းအေ၀းႀကီးမွာ အရင္း႐ွင္စနစ္ကို႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး၊ ဇြန္လ ပုသိမ္ၿမိဳ႕မွ “တို႔ငတ္ေနတာ ၿဗိတိသွ်ေတြေၾကာင့္” လို႔ ေဟာေျပာျပန္တဲ့အတြက္ ေခ်ာင္း႐ုိက္တာ ခံခဲ့ရတဲ့အျပင္ နွစ္လတရားေဟာခြင့္လည္း ပိတ္ခံရပါတယ္။ အဲဒီနွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာပဲ ၾကည့္ျမင္တုိင္ လူထုအစည္းအေ၀းႀကီးမွာ ဆို႐ွယ္လစ္၀ါဒကို ဗုဒၶတရားေတာ္နွင့္ ခ်ိန္ထိုးျပသခဲ့လုိ႔ ေနာင္အနာဂါတ္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေလာကမွာ ကြန္ျမဴနစ္ႀကီး ဆိုၿပီး လူတခ်ိဳ႕ရဲ႕ အထင္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂုိဏ္းႀကီး ကို ေအာက္တုိဘာလမွာ ဖြဲ႔စည္းေတာ့လည္း ဆရာႀကီးရဲ႕ ဦးေဆာင္မွဳ ေတြနွင့္ပါ။

၁၉၄၀၊ ဇန္န၀ါရီလဆန္းမွာက်င္းပသည့္ ေတာင္သူလယ္သမား အစည္အ႐ုံး နွစ္လည္ညီလာခံမွာ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို တြန္းလွန္၍ ဆို႐ွယ္လစ္စနစ္ျဖင့္ နိုင္ငံျပဳျပင္ရန္ အတည့္အလင္းတိုက္တြန္းခဲ့ လုိ႔ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ရန္သူေတာ္အျဖစ္သတ္မွတ္ခ့ဲပါေတာ့တယ္။ အဲဒီနွစ္မွာသားတပည့္ေတြျဖစ္တဲ့ သခင္ေအာင္ဆန္းတို႔ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးစတင္ေတာ့ ဆရာႀကီးလည္းေျမလွ်ိဳးခဲ့ရတာ ၁၉၄၂ခု ေလာက္အထိပါ။

ဂ်ပန္ေခတ္ ဖက္ဆစ္စနစ္ရဲ႕ အနိထၳ႐ုံေတြကို ၾကံဳရေတာ့ မိမိရဲ႕ သားတပည့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို “ေအာင္ဆန္းရယ္၊ နင္တို႔ပင့္လာတ့ဲ ဘုရားမ်ားကလဲ ေသာင္းက်န္းလိုက္တာကြယ္” လို႔ က႐ုဏာေဒါေသာ နွင့္ သတိေပးခဲ့ ဖူးပါတယ္။ ဂ်ပန္ေတြ ဆရာႀကီး လက္၀ဲယိမ္း မွန္းရိပ္မိလာတဲ့အခါ ေျမထပ္လွ်ိဳးခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ၁၉၄၅ခုမွာ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေတာ့ ဆရာႀကီး တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး ရဲ႕ ဥကၠ႒ ျပန္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇ခု၊ ဇူလုိင္လ မွာ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း နွင့္ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္ေတြ က်ဆံုးေတာ့ အာဇာနည္ဗိမာန္႗ီကာ နွင့္ ငိုခ်င္းခ်ခဲ့ ပါ တယ္။ လြပ္လပ္ေရးေခတ္၊ ၁၉၅၀ခု၊ ဇန္န၀ါရီလ မွာေတာ့ ဆရာႀကီးကို နိုင္ငံေတာ္က အလၤကာေက်ာ္္စြာ ဘြဲ႕ျဖင့္ ေက်းဇူးဆပ္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၅၂ခု မွ ၁၉၅၇ခု မ်ားအတြင္းမွာ ျမန္မာ-နိုင္ငံတကာ ၿငိမ္းခ်မ္ေရးအတြက္ ခရီးမ်ားစတင္ခဲ့ပါတယ္။ ထိုစဥ္က ေက်ာ္ၾကား ခဲ့သည့္ ခ႐ူးေ႐ွာ့ (Nikita Khrushchov)၊ ေမာ္စီတုန္ (Mao Tse-tung)၊ ဟိုခ်ီမင္း (Ho Chi Minh) တို႔ကပါ အေရးတယူ ဂါရ၀ ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၅၅ခုနွစ္မွာ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုမွ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၀ခုနွစ္၊ အေ႐ွ႕ဂ်ာမနီနုိင္ငံ၌ ေဆးကုသရန္သြားစဥ္က Hamburg University မွလည္း ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပညာေရးပါရဂူဘြဲ႔ကို ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္ေရး၊ ကမာၻၿငိမ္းခ်မ္ေရး တို႔ကို က်ိဳးပမ္းရင္း ၁၉၆၄ခုနွစ္၊ ဇူလုိင္လ ၂၃ရက္ေန႔မွာ ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိွဳင္း သူခ်စ္သည့္ ျမန္မာျပည္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳသြားခဲ့ပါတယ္။ ဆရာႀကီး႐ုပ္ကလပ္ကို ကန္ေတာ္မင္ပန္းျခံ ဂူဗိမာန္သို႔ ပို႔ေဆာင္ဂူသြင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘ၀တေလွ်ာက္လုံး အမ်ိဳးသားေရး အတြက္နွစ္ျမဳပ္ခဲ့ၿပီး၊ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္သည့္အခါမွာလည္း မည္သည့္ရာထူးမွ် မခံစားပဲ အိမ္အိုေလးထဲမွာပဲ ေခါင္းခ်သြားခဲ့သည့္၊ ျပည္သူတို႔ခ်စ္သည့္ ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိွဳင္း အနိစၥေရာက္သြားခဲ့ေသာ္လည္း ဆရာႀကီးရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးနွင့္ စာေပ၀ိဉာဥ္ ကေတာ့ ျမန္မာတို႔ရင္ထဲမွာ ထာ၀စဥ္႐ွင္သန္ေနစဲျဖစ္ေၾကာင္း ဂုဏ္ျပဳေဖာ္ျပအပ္ပါတယ္။

အဘိုးမွိဳင္း ေကာင္းရာသုဂတိလားပါေစ။

ဘဇံလင္း ဘေလာ့မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။